De typemachine is terug. Al vele jaren zelfs. Maar ongemerkt, in stilte. Voor de fijnproevers, schrijvers en kunstenaars.

Zagen we de platenspeler al terugkeren, evenals het (analoge) fototoestel, nu kan ook de typemachine op een comeback rekenen. Want handig hoor, zo’n digitaal toetsenbord van je computer, smartphone en iPad. Maar waar is dat vertrouwde geluid van een typemachine gebleven (voor wie dat nog kent, natuurlijk)? Zo kwam er via een crowdfundingcampagne (2014) een mechanisch toetsenbord voor de computer op de markt: de hippe Qwerkywriter. Het toetsenbord lijkt in alles op dat van een ouderwetse typemachine, compleet met het bijbehorende geluid.

In diezelfde periode bedacht acteur Tom Hanks, verzamelaar van oude typemachines, een app die van een iPad en iPhone een soort ouderwetse typemachine maakt. Bij elke toetsaanslag met de Hanx Writer hoor je het karakteristieke geluid. De gebruiker kan zelfs een nieuw vel papier in de machine stoppen of er een beschreven vel eruit trekken. Ook kwam de Hemingwrite uit: een typemachine met eInkscherm, al was niet iedereen erover te spreken.

Maar uiteindelijk wil je toch de real stuf. Een echte typemachine, zonder technische (lees: digitale snufjes). Waar let je op bij de aankoop ervan? En hoe ga ermee om? Verzamelaar Richard Polt schreef er een boek over: The Typewriter Revolution: A Typist’s Companion for the 21st Century. En Polt, die in het dagelijkse leven filosofie doceert aan de Xavier University in Cincinnati, Ohio, is voorlopig nog niet uitgeschreven; hij houdt ook een blog over typemachines bij.

En Polt staat niet alleen. Zo haalde de sciencefictionschrijver Frederic S. Durbin, opgegroeid met typemachines, een typemachine onder het stof vandaan. Wat is de magie ervan? ‘Typewriters train us to write in our heads, to think carefully before we blurt,’ zegt Durbin. ‘Dare I say that such reflection is a skill well worth developing in this age of instantaneous communication? If more people weighed their words before the spew, wouldn’t the Internet be a more civilized place?’ En: ‘I’ve heard many a professional writer say that the computer is too fast for good writing, that the slowness of composing with a pen, pencil, or typewriter allows the first step of editing to occur even as the words are still journeying toward the paper.’

Maar behalve dat je gedachten geordend en geformuleerd moet hebben voordat je op de toetsen drukt, heeft een mechanische typemachine nog een ander voordeel: er klinkt niet continu een ping voor een Whatsappberichtje, je gaat niet even de mail bekijken, enzovoort. Kortom, je wordt niet afgeleid. Plus: er ontstaan verschillende versies van een verhaal of een boek – en als dit allemaal bewaard wordt, is dat in de verre toekomst een zegen voor wetenschappelijk onderzoekers.

En tot slot is er nog een andere argument om weer een typemachine te gebruiken: niemand kan stiekem digitaal meekijken, wat op een met internet verbonden computer in principe mogelijk is. Zo overwoog de Duitse commissie die de spionagepraktijken van de Amerikaanse dienst NSA onderzoekt, de typemachine weer in te zetten. Die suggestie werd een paar jaar geleden gedaan nadat bekend was geworden dat de NSA een mobieltje van de Duitse bondskanselier Angela Merkel afluisterde. Zelfs Rusland zou typemachines hebben gekocht. Deze machinerie zou het Kremlin moeten beschermen tegen grote digitale lekken die mede door Wikileaks steeds vaker op de kaart zijn gezet.

Zo krijgt de typemachine opeens een politiek tintje.

Typemachines staat niet alleen mooi te wezen in hippe (hipster)interieurs, ze figureren zelfs in interieuradvertenties, maar belangrijker nog: ze worden ook echt weer gebruikt. Er wordt zelfs geld mee verdiend. Neem de Amerikaanse dichter Lynn Gentry. In de New Yorkse metro schrijft hij op verzoek gedichten op een oude typemachine. Het levert hem wekelijks zo’n 700 dollar op.

Tekst en beeld: © Monsieur Plusfours 2016